Zapewnienie ciągłości finansowania programu Czyste Powietrze, prefinansowanie wymiany pieców dla najuboższych, atrakcyjne taryfy dla użytkowników pomp ciepła, znaczne zwiększenie liczby stacji monitorujących jakość powietrza, wprowadzanie stref czystego transportu … To propozycje, jakie organizacje zajmujące się m.in. ochroną powietrza przekazały przedstawicielom rządu.
Okrągły Stół na Rzecz Poprawy Jakości Powietrza odbył się z inicjatywy siedmiu organizacji pozarządowych, które przedstawiły propozycje zmian w obszarze jakości powietrza – zarówno tych pilnych, jak i długoterminowych.
– Dziś w prawie każdej polskiej rodzinie znajdzie się co najmniej jedna osoba cierpiąca z powodu nowotworów, POChP, astmy lub wielu innych chorób i zaburzeń wynikających z codziennej ekspozycji na toksyny ulatujące z kominów domów czy rur wydechowych. Najbardziej narażone, a zarazem bezbronne, są dzieci, w imieniu których apelujemy do nowych władz o międzyresortową współpracę na rzecz pilnej poprawy jakości powietrza oraz prewencji na skalę populacyjną. Bagatelizowanie problemu albo odkładanie go na potem, jest ciosem w polską rodzinę. To ona ponosi najwyższe koszty dotychczasowych zaniechań – mówi Kamila Kadzidłowska, Rodzice dla Klimatu.
Nowe regulacje antysmogowe
Moment nie jest przypadkowy. W Unii Europejskiej toczą się obecnie kluczowe negocjacje w sprawie kształtu nowych regulacji antysmogowych. Chodzi m.in. o to, jakie normy mają obowiązywać w krajach UE i od kiedy. Ostateczny kształt nowych przepisów wpłynie na działania antysmogowe podejmowane w Polsce w najbliższej dekadzie oraz – w konsekwencji – na zdrowie mieszkańców.
Postulaty organizacji objęły cztery kluczowe obszary:
1) wpływ jakości powietrza na zdrowie mieszkańców Polski,
2) zmniejszanie emisji z domowych instalacji grzewczych i wsparcie dla najuboższych w tym zakresie,
3) transport i wykluczenie transportowe,
4) wdrażanie przepisów i ich egzekwowanie.
Zmiany, które według organizacji mogą zostać wdrożone w ciągu najbliższych miesięcy to m.in.:
- poparcie dla pilnego wdrożenia ambitnych norm jakości powietrza,
- wzmocnienie przestrzegania uchwał antysmogowych,
- przeznaczenie minimum 25 proc. środków z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg (RFRD) na infrastrukturę pieszą i rowerową,
- zapewnienie ciągłości finansowania programu Czyste Powietrze,
- kontrole jakości paliw stałych oraz urządzeń grzewczych.
Długoterminowo organizacje apelują m.in. o:
- znaczne zwiększenie (min. o 30 proc.) liczby stacji monitoringu jakości powietrza,
- rozwój publicznego transportu zbiorowego i zwiększenie jego dostępności,
- wzmocnienie programów finansujących transformację energetyczną polskich domów,
- poprawę realizacji lokalnych programów antysmogowych oraz kontroli instalacji grzewczych.
Uczestnicy spotkania, zgodzili się, że do najpilniejszych kwestii należy kontynuacja i usprawnienie programu Czyste Powietrze z uwzględnieniem kompleksowej termomodernizacji domów.
Uznano też, że nadal bardzo potrzebna jest edukacja dotycząca wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Jej adresatami powinny być niekoniecznie dzieci, ale i rodzice oraz lekarze, którzy w wywiadach i diagnozach rzadko uwzględniają zanieczyszczenie powietrza jako czynnik ryzyka chorób.
