Rynek korporacyjnych umów sprzedaży energii (cPPA) w 2021 roku wyniósł w Polsce 420 Mw. I chociaż daleko nam do liderujących pod tym względem Hiszpanów (ponad 4000 Mw uzyskiwanych dzięki tym kontraktom) czy Szwedów (prawie 2000 Mw) to wyprzedamy tak zaawansowane w rozwoju OZE kraje jak Francja, Włochy czy Norwegia.
Rosyjska agresja przyśpiesza zmiany
Wojna w Ukrainie powinna zachęcić świat do przyspieszenia przejścia na energetykę odnawialną – powiedział sekretarz generalny ONZ. Niemcy ogłosiły, że do 2030 roku udział energetyki wiatrowej lub słonecznej powinien osiągnąć 80 procent. Podobne stanowisko przyjmują kolejne kraje europejskie, które deklarują większą konsekwencję w realizacji polityki klimatycznej i rozwoju generacji z OZE. Także w Polsce filarem transformacji energetycznej musi być bezpieczeństwo energetyczne i redukcja naszej zależności od paliw kopalnych z Rosji. Przemysł w Polsce potrzebuje taniej i czystej energii, by zachować konkurencyjność na globalnym rynku. Taką możliwość daje kupno prądu z odnawialnych źródeł energii przez duże zakłady w ramach tzw. korporacyjnych umów sprzedaży energii (corporate PPA). Produkt ten jest odpowiedzią rynku na popyt na zieloną energię dla firm, które chcą zabezpieczyć ceny energii. W Europie rynek cPPA w ubiegłym roku wzrósł aż o 55 proc.
Energia z krajowych źródeł
Dziś w dyskusji publicznej mocno wybrzmiewa stanowisko, że szybkie, dobrze zarządzane przejście na odnawialne źródła energii to jedyna droga do bezpieczeństwa energetycznego. Także nowych miejsc pracy. A tego potrzebuje świat. Od lat nasza zależność od importu jest wysoka – z zagranicy sprowadzamy połowę wszystkich zużywanych surowców energetycznych.
Obecnie importujemy około 80 proc. zużywanego gazu, prawie 100 proc. ropy, a nawet około 20 proc. zużywanego w Polsce węgla[1]. W imporcie węgla do Polski dominującym dostawcą jest Rosja, której udział w 2020 roku wyniósł 75 proc. Wywołana przez nią wojna jeszcze dobitniej pokazuje, że najważniejszym sposobem na zapewnienie niezależności energetycznej będą inwestycje w OZE.
Nowe ścieżki transformacji energetycznej
– Wojna w Ukrainie już na zawsze zmieniła ścieżkę rozwoju europejskiej transformacji energetycznej. Widzimy obecnie jak krucha jest energetyka oparta o paliwa kopalne, a dodatkowo oparte na imporcie. Dziś przyspieszenie transformacji i umożliwienie nowych inwestycji w OZE może okazać się nie tylko koniecznością wynikającą z ochrony klimatu, czy szansą dla gospodarek. Jest to również konieczność polityczna. Zapewni ona Polsce własne, niezależne dostawy energii. Dziś priorytet jest jeden – rozwój energetyki odnawialnej. Bo im więcej OZE w systemie, tym mniejsze zużycie węgla i gazu – mówi Janusz Gajowiecki, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej oraz Fundacji RE-Source Poland Hub.
– W nowoczesnej energetyce najważniejszą część odpowiedzi na wyzwania transformacji stanowią odnawialne źródła energii. Dlatego trzeba odblokować energetykę wiatrową w Polsce, która pozwoli zwiększyć produkcję energii w kraju. To pozwoli zdywersyfikować dostawy energii. Dodatkowo obniży wysokie rachunki za prąd, bo energia z wiatru dziś jest ponad trzy razy tańsza niż węgiel. Należy założyć, że trwająca za naszą granicą wojna oznacza dużą niestabilność na rynku surowców. Szczególnie w przypadku gazu przez długi czas będziemy musieli liczyć się z bardzo wysokimi cenami – mówi Szymon Kowalski, Wiceprezes Fundacji RE-Source Poland Hub.
Ku odnawialnym źródłom energii
Rozwój lądowej energetyki wiatrowej oznacza przyśpieszenie polskiej transformacji energetycznej i szereg korzyści dla gospodarki. Raport Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej[2] pokazuje, że nowe farmy wiatrowe przy najlepszym scenariuszu rozwoju zagwarantują 70-133 mld zł przyrostu PKB, 490-935 mln zł dodatkowych wpływów do samorządów, ok. 80 mld zł zamówień na produkty i usługi w łańcuchu dostaw. To także 51 do 97 tysięcy nowych miejsc pracy w perspektywie do 2030 r.
Przechodzenie firm na zieloną energię to też obecnie jeden z głównych trendów biznesowych. Podyktowany jest chęcią redukcji kosztów zużywanej energii, a także rosnącymi oczekiwaniami ze strony klientów oraz partnerów biznesowych. Oczekują oni łańcuchów dostaw z minimalnym śladem węglowym. Korporacje w przejściu na zieloną energię kierują się nierzadko ambitnymi celami w swoich strategiach. Potrzebą dodatkowości czy presją ze strony konkurencji. Gwałtowny w ostatnich latach wzrost zainteresowania firm zieloną, czystą energią jest powszechny w całej Europie.
Europa pokochała cPPA
Jednym z najdynamiczniej rozwijających się modeli rynkowych, które pozwalają firmom przechodzić na zieloną energię jest tzw. corporate power purchase agreement (cPPA).
– Dzięki takiej umowie odbiorca może wykazać, że korzysta z energii z OZE. Natomiast firma wytwarzająca energię ma zapewnioną sprzedaż przez okres trwania umowy. Zwiększa to stabilność finansową przedsięwzięć OZE pozwalając także finansować inwestycje w farmy wiatrowe czy słoneczne – mówi Paweł Wróbel, dyrektor RE-Source Poland Hub.
W Europie wśród głównych nabywców zielonej energii przez umowy PPA są przedsiębiorstwa energochłonne. Kolejnymi branżami sięgającymi po tego typu kontrakty są teleinformatka oraz transport – głównie kolejowy
– Od kilku lat obserwujemy w Europie boom na cPPA. W 2021 roku rynek zwiększył się o 55 proc. w stosunku do poprzedniego. W 2020 roku skumulowana wielkość wszystkich podpisanych do tego roku umów wynosiła 12 GW. Pod koniec 2021 roku osiągnęła 18.5 GW. Około 2/3 z tej wielkości to energia wiatrowa – dodaje Paweł Wróbel.
Rozwój cPPA w Polsce
Polska jest jednym z 14 państw w Europie w których funkcjonują umowy cPPA. Wśród liderów są wspomniane Hiszpania (4.2 GW), Szwecja (2.8 GW). Dalsze miejsca zajmują: Norwegia (2.1 GW), Niemcy (1.8 GW), Wielka Brytania (1.6 GW), Finlandia (1.5 GW) i Holandia (1.5 GW). Polska jest na 11 miejscu z umowami o łącznym wolumenie 393 MW. Ponad połowa z tej energii z wiatru, reszta to energia słoneczna).
– Rozwój cPPA zależy z jednej strony od przyspieszenia rozwoju nowych inwestycji tj. podaży. Popyt na zieloną energię już teraz jest większy niż możliwość jej dostarczenia. Drugim istotnym zestawem czynników, które pozwolą na popularyzację modelu cPPA to odpowiednie regulacje i wsparcie finansowania umów. Kluczowe jest systemowe wsparcie umów gwarancjami. Także istotne jest wypracowanie mechanizmów pozwalających oceniać wartość umów za pomocą indeksów – wymienia Szymon Kowalski, Wiceprezes RE-Source Poland Hub.
[1] Dane Eurostat na podstawie: EU Energy in fugures, statistical pocketbook 2021.
[2] Raport „Krajowy łańcuch dostaw w lądowej energetyce wiatrowej”: http://psew.pl/wp-content/uploads/2022/02/DIAGNOZA_E_BOOK-PL.pdf
