Polacy zużywają nawet 3900 litrów wody dziennie, w tym zaledwie 100 litrów pochodzi z sieci wodociągowej. Resztę stanowi woda niezbędna do produkcji żywności i przedmiotów, które kupujemy i używamy. Wyprodukowanie bawełnianej koszulki pochłania ok. 4,5 tys. litrów wody, kilograma wołowiny – 15 tys. litrów, a kilograma czekolady ok. 17 tys. litrów.
Ślad wodny (water footprint) – jest to całkowita objętość wody potrzebna do wyprodukowania danego produktu. Obejmuje cały proces powstania: od surowców pierwotnych, po ich przetworzenie, aż po produkt końcowy. Dodatkowo uwzględnia ilość wody potrzebną do zneutralizowania zanieczyszczeń powstających w całym procesie. W kalkulacjach określających ślad wodny uwzględnia się wyłącznie zasoby wody słodkiej. Wody słone nie są brane pod uwagę.
Pośredni ślad wodny też jest ważny
– Woda jest wykorzystywana do produkcji konsumowanych przez nas dóbr. Ślad wodny dotyczy zarówno konsumowanych produktów, ich opakowań, ale także sposobu dojazdu do sklepu i przetwarzania w domu. Oszczędzanie wody poprzez analizę śladu wodnego ma szczególne znaczenie z punktu widzenia zminimalizowania i ograniczenia zanieczyszczeń związanych z przetwarzaniem i produkcją dóbr. Być może w przyszłości poszczególne produkty będą opatrzone opisem dotyczącym wielkości śladu wodnego? To znakomicie ułatwi konsumentom świadomy wybór – zauważa prof. dr hab. Ewa Krogulec z Wydziału Geologii UW.
Coraz więcej firm, mając na uwadze ochronę środowiska, podejmuje działania ograniczające zużycie wody w procesie produkcji. Jakiś czas temu Carlsberg pochwalił się uruchomieniem pilotażowego programu ograniczającego ślad wodny przy produkcji piwa. Jeden z browarów należących do grupy został wybrany jako testowy do zainstalowania stacji do recyklingu wody (total water recycling plant). Projekt zakłada redukcję zużycia wody w browarze z obecnego 2,9 hl/hl do 1,4 hl/hl (z 2,9 litrów wody na litr piwa do 1,4 litra). Z kolei Kaufland Polska ma rozwiązania technologiczne, dzięki którym tekstylia marek własnych wytwarza w sposób bardziej zrównoważony. Produkcja odbywa się ze znacznym ograniczeniem zużycia wody.
Jak ograniczać ślad wodny?
Jakie działania powinniśmy podejmować? Zdaniem prof. Krogulec powinniśmy przede wszystkim działać skutecznie i zauważalnie.
– Wszelkie magazynowanie wody to działanie skuteczne, oszczędne i możliwe praktycznie w każdym gospodarstwie, terenie, obszarze. Retencjonowanie wody może mieć charakter działań indywidualnych. Także możemy wpływać na magazynowanie wody opadowej na obszarze osiedla mieszkaniowego, placu miejskiego, szkoły, miejsca pracy itp. Takie działania planujemy na Uniwersytecie Warszawskim we wszystkich kampusach oraz indywidualnie, w poszczególnych budynkach.
Kontrolujmy swój ślad wodny
Warto kontrolować, jak wygląda nasz osobisty ślad wodny. Niedawno Bank BNP Paribas zapowiedział uruchomienie aplikacji, która pozwoli klientom na mierzenie swojego śladu wodnego.
Aby zwiększyć dokładność licznika, aplikacja podczas pierwszego użycia zaproponuje użytkownikowi wypełnienie ankiety. Będzie ona zawierać pytania m.in. o jego codzienne zwyczaje, np. żywieniowe. Dzięki temu licznik śladu wodnego będzie bardziej precyzyjny. Wegetarianie czy weganie za zakupy w sklepach spożywczych będą mieli doliczony mniejszy ślad niż osoby spożywające mięso. Produkcja żywności odzwierzęcej wiąże się z kilku, a nawet kilkunastokrotnie większą emisją gazów cieplarnianych i zużyciem wody, niż produkcja żywności roślinnej o tej samej ilości składników odżywczych.
Jak możemy pomóc?
Największe pole do popisu – w redukcji pośredniego śladu wodnego – mamy przy okazji zakupów oraz racjonalnego gospodarowania produktami. Starajmy się kupować jedynie potrzebne nam produkty (szczególnie dotyczy to jedzenia). Dobrym pomysłem jest wykorzystywanie w kuchni wszystkich dostępnych produktów, które nadają się jeszcze do spożycia. Dzięki temu ograniczymy marnowanie żywności. Porównując produkty przed zakupem warto również wybierać te o niskim śladzie wodnym. Producenci coraz częściej podają informację na ten temat na opakowaniach. Dobrym pomysłem jest wybieranie produktów pochodzących od producentów, którzy dbają o zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi wykorzystywanymi w procesie produkcji.
Dane liczbowe wykorzystane w artykule pochodzą z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
