Dowody są jednoznaczne: czas na działanie jest teraz. Do 2030 r. możemy zmniejszyć emisje o połowę. W najnowszym raporcie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) naukowcy stwierdzili, że istnieje coraz więcej dowodów na to, że podejmowane działania mają sens.
W latach 2010-2019 średni roczny poziom emisji gazów cieplarnianych na świecie był najwyższy w historii ludzkości, ale tempo wzrostu uległo spowolnieniu. Bez natychmiastowej i głębokiej redukcji emisji we wszystkich sektorach, ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5°C jest nieosiągalne.
Od 2010 r. obserwujemy stały spadek kosztów wytworzenia energii słonecznej i wiatrowej oraz magazynów energii. Jednocześnie wiele rządów i organizacji międzynarodowych podejmowało działania zwiększające efektywność klimatyczną, przyśpieszające przyłączenia źródeł energii odnawialnej, a także – co bardzo istotne – ochronę terenów zielonych i ograniczenia wylesiania.
– Jesteśmy na rozdrożu. Decyzje, które podejmiemy teraz, mogą zapewnić nam przyszłość, w której będziemy mogli żyć. Dysponujemy narzędziami i wiedzą niezbędną do ograniczenia ocieplenia – powiedział Hoesung Lee, przewodniczący IPCC. – Jestem podbudowany działaniami na rzecz klimatu podejmowanymi w wielu krajach. Znamy wiele przykładów wprowadzanych regulacji, czy programów pro klimatycznych, które okazują się skuteczne. Wprowadzenie podobnych instrumentów w innych krajach może przyczynić się do głębokiej redukcji emisji i pobudzić innowacje – dodaje Lee.
Cel: redukcja emisji o co najmniej połowę do 2030 r.
Ograniczenie globalnego ocieplenia będzie wymagało poważnych zmian w sektorze energetycznym. Przede wszystkim znacznego zmniejszenia zużycia paliw kopalnych, powszechnej elektryfikacji, poprawy efektywności energetycznej oraz wykorzystania paliw alternatywnych (takich jak wodór).
– Dzięki odpowiedniej polityce, infrastrukturze i technologii, które umożliwią zmianę naszego stylu życia i zachowań, do 2050 r. można ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o 40-70 proc. To znaczny niewykorzystany potencjał – powiedziała Priyadarshi Shukla, współprzewodnicząca III grupy roboczej IPCC.
Dowody wskazują również, że takie zmiany stylu życia mogą poprawić nasze zdrowie i samopoczucie.
Zmiany zaczynają się w miastach
Miasta i inne obszary zabudowane również dają znaczące możliwości redukcji emisji. Można je osiągnąć m.in. poprzez mniejsze zużycie energii – dzięki inteligentnym sieciom energetycznym, elektryfikacji transportu (zasilanego z OZE). Ważnym elementem będzie zwiększona absorpcja i magazynowaniem dwutlenku węgla z wykorzystaniem przyrody.
– Widzimy przykłady budynków o zerowym zużyciu energii lub zerowej emisji dwutlenku węgla w prawie wszystkich strefach klimatycznych – powiedział Jim Skea, współprzewodniczący Grupy Roboczej III IPCC. – Działania podjęte w tej dekadzie mają kluczowe znaczenie dla wykorzystania potencjału budynków w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatu.
Przemysł: efektywność materiałowa i redukcja odpadów
Zmniejszenie emisji w przemyśle będzie wiązało się z bardziej efektywnym wykorzystaniem materiałów. Niezbędne jest wprowadzenie zasad gospodarki obiegu zamkniętego. Ponowne wykorzystywanie i recykling produktów oraz minimalizacja ilości odpadów. Zadanie jednak wydaje się dość trudne.
W przypadku materiałów podstawowych, w tym stali, materiałów budowlanych i chemikaliów, procesy produkcyjne o niskiej lub zerowej emisji gazów cieplarnianych są na etapie pilotażowym lub wręcz badawczym.
Sektor ten odpowiada za około jedną czwartą światowych emisji. Osiągnięcie zerowej emisji netto będzie trudne i będzie wymagało nowych procesów produkcyjnych. Konieczna będzie , niskoemisyjna lub bezemisyjna energia elektryczna, wodoru oraz – w razie potrzeby – wychwytywania i składowania dwutlenku węgla.
Rolnictwo – szansa na usuwanie CO2
Zarówno rolnictwo jak i leśnictwo mogą przyczynić się do ograniczenia emisji na dużą skalę. Przede wszystkim w obszarze usuwania i składowania dwutlenku węgla. Pamiętajmy jednak, że grunty nie są w stanie zrekompensować opóźnień w redukcji emisji w innych sektorach.
Kluczowe lata przed nami
– W scenariuszach, które oceniliśmy, ograniczenie ocieplenia do około 1,5°C (2,7°F) wymaga, aby globalne emisje gazów cieplarnianych osiągnęły najwyższy poziom najpóźniej przed 2025 r. Zostały zredukowane o 43 proc. do 2030 r. W tym samym czasie należałoby również zredukować emisję metanu o około jedną trzecią. Nawet jeśli to zrobimy, jest prawie nieuniknione, że czasowo przekroczymy ten próg temperatury. Do końca wieku możemy powrócić do poziomu poniżej tego progu. Jeśli chcemy ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5°C (2,7°F), to albo teraz, albo nigdy – powiedział Skea. – Bez natychmiastowej i głębokiej redukcji emisji we wszystkich sektorach, będzie to niemożliwe – dodał.
Stabilizacja temperatury dopiero po neutralności
Globalna temperatura ustabilizuje się, gdy emisja dwutlenku węgla osiągnie zero netto. W przypadku 1,5°C oznacza to osiągnięcie zerowej emisji dwutlenku węgla netto w skali globalnej na początku lat 2050. W przypadku 2°C – na początku lat 2070.
Z oceny IPCC wynika, że ograniczenie ocieplenia do około 2°C nadal wymaga, aby globalne emisje gazów cieplarnianych osiągnęły najwyższy poziom najpóźniej przed 2025 r. Do 2030 r. zostały zmniejszone o jedną czwartą.
Osiągnięcie Celów Zrównoważonego Rozwoju
Przyspieszone i sprawiedliwe działania w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatycznych i przystosowania się do nich mają kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju.
Łagodzenie skutków zmian klimatu w przemyśle może zmniejszyć wpływ na środowisko i zwiększyć możliwości zatrudnienia i prowadzenia działalności gospodarczej. Elektryfikacja z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii oraz zmiany w transporcie publicznym mogą przyczynić się do poprawy zdrowia, zatrudnienia i sprawiedliwości.
– Zmiany klimatyczne są wynikiem ponad stu lat niezrównoważonego wykorzystania energii i gruntów, stylu życia oraz wzorców konsumpcji i produkcji – powiedział Skea. – Ten raport pokazuje, w jaki sposób podjęcie działań już teraz może przybliżyć nas do bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego świata.
Pełen raport dostępny jest na stronie IPCC
