W Polsce marnuje się prawie 5 mln ton żywności rocznie. Do 2030 r. to zjawisko można ograniczyć do poziomu 3,8 mln ton. Czyli aż o 1,2 mln ton rocznie ― wynika z badania Federacji Polskich Banków Żywności przygotowanego przez firmę 4CF Strategic Foresight. Potrzebne do tego są skuteczne działania decydentów i zaangażowanie konsumentów.
Biorący udział w badaniu eksperci ocenili jedynie na 23 proc. prawdopodobieństwo, że Polsce uda się ograniczyć marnowanie żywności o połowę do 2030 r. (względem 2014 r.). Wymaga tego Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie inicjatywy dotyczącej efektywnego gospodarowania zasobami: ograniczenie marnotrawienia i zwiększenie bezpieczeństwa żywności.
2 miliony poniżej poziomu skrajnego ubóstwa, a marnowanie żywności ma się dobrze
– W Polsce prawie 2 mln osób żyje poniżej poziomu skrajnego ubóstwa. Oznacza to, że na miesięczne utrzymanie dysponują one kwotą mniejszą niż 600 zł. Z drugiej strony co roku marnuje się 4,8 mln ton żywności, którą można przekazać na cele społeczne. Dlatego wyraźnie świadczy to o potrzebie skutecznego wdrażania rozwiązań, które efektywnie przyspieszą ograniczanie marnotrawstwa żywności – mówi Beata Ciepła, prezes Federacji Polskich Banków Żywności. – Dlatego został przygotowany raport „Perspektywy zapobiegania marnotrawstwu żywności w Polsce do 2030 roku”. Chcemy pokazać nie tylko skalę zjawiska, ale też najbardziej efektywne sposoby jego ograniczania – dodała.
Według ekspertów potencjał obniżenia skali marnowania żywności w Polsce to aż 1,2 mln ton. Na poszczególnych ogniwach łańcucha rolno-żywnościowego straty można zredukować o ponad 37 proc. w produkcji pierwotnej. Dodatkowo ponad 26 proc. w transporcie, 25 proc. w gospodarstwach domowych, 20 proc. w handlu, 17 proc. w przetwórstwie i prawie 16 proc. w gastronomii. Aby uratować tę ogromną ilość żywności wymagane są zarówno skuteczne działania decydentów, jak i zaangażowanie i budowa świadomości konsumentów. W ten sposób zniwelowanie strat może stać się realnym celem na najbliższą dekadę.
Priorytetowe rozwiązania dla kluczowych podmiotów łańcucha żywnościowego
W raporcie „Nie marnujemy. Perspektywy zapobiegania marnotrawstwu żywności w Polsce do 2030 roku” wskazano priorytetowe rozwiązania. Według ekspertów mogą one skutecznie ograniczać marnotrawstwo żywności, w podziale na poszczególne podmioty łańcucha żywnościowego.
- Europejska administracja publiczna: rozszerzenie listy produktów, dla których oznaczenie daty minimalnej trwałości nie jest wymagane, o kolejne produkty trwałe (np. kasze, ryż, makarony itp.).
- Krajowa administracja publiczna: rozszerzenie programu edukacji o zagadnienia ograniczania marnowania żywności; zachęcanie do przekazywania niesprzedanej żywności na cele społeczne przez rolników, producentów żywności, dystrybutorów i gastronomię; wprowadzenie oznaczeń na etykiecie opakowania dotyczących dat przydatności do spożycia lub sposobów przechowywania żywności.
- Banki Żywności: realizowanie kampanii społecznych zwiększających świadomość rozwiązań sprzyjających ograniczaniu marnowania żywności; poprawa efektywności działania oraz usieciowienie organizacji społecznych zajmujących się zagospodarowywaniem niesprzedanej żywności.
- Biznes: proponowanie konsumentom odpowiednich gramatur – porcji; masowe wdrożenie rozwiązań technologicznych służących do monitorowania przydatności do spożycia produktów (QR kodów), dzielenia się listą zakupów lub przepisami; tworzenie możliwości sprzedaży żywności niespełniającej kryteriów jakościowych np. „nieidealne warzywa i owoce”, ale bezpiecznej dla zdrowia konsumenta.
– Priorytetyzacja możliwych rozwiązań służy temu, by przy ograniczonych środkach ustalić pierwszeństwo dla działań najefektywniejszych. Możliwych do szerokiego wdrożenia w jak najkrótszym czasie – komentuje wyniki badania Maciej Jagaciak, z 4CF. – Widać wyraźnie, że wśród wymienionych uczestników rynku nie znaleźli się konsumenci, organizacje pożytku publicznego inne niż Banki Żywności oraz nauka. Eksperci nie przypisali żadnej z tych grup wiodącej roli we wdrożeniu tych rozwiązań. Ich rola, choć istotna, nie będzie miała przewodniego charakteru – dodaje.
Badanie zrealizowano z udziałem ekspertów reprezentujących m.in. świat akademicki, banki żywności, organizacje konsumenckie i administrację publiczną w projekcie pt. „Opracowanie systemu monitorowania marnowanej żywności i efektywnego programu racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności” (PROM).
Pełen raport można pobrać tutaj.
