Będzie nowelizacja ustawy wprowadzającej system kaucyjny. Na razie są zapowiedzi istotnych zmian i dotrzymania terminu ich wprowadzenia.
Ministra klimatu i środowiska Anita Sowińska zapowiada nowelizację ustawy o systemie kaucyjnym. Jak przekonuje, zmian będzie sporo, ale termin wprowadzenia pozostanie taki sam.
Kaucja ma podążać za produktem — od wprowadzającego, po konsumenta
Jeden z głównych zarzutów w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów było to, że naliczanie kaucji odbywać się będzie na etapie sprzedaży konsumentowi ostatecznemu. To powodowało, że kaucją nie objęto także sprzedaży napojów przez urządzenia vendingowe, HoReCa, gastronomię czy e-commerce. Zgodnie z deklaracjami MKiŚ sprawa ta zostanie zmieniona. Oznacza to przywrócenie zapisu, który był pierwotnym projekcie ustawy, ale został usunięty w procesie legislacyjnym.
VAT – jest interpretacja, nie ma zapisu
Kolejnym zapisem ostro krytykowanym przez branżę była kwestia podatku VAT. W tym przypadku problemem jest brak oficjalnej wykładni ze strony Ministerstwa Finansów. Przedstawiciele MKiŚ zapewniali o istnieniu interpretacji przepisów mówiących o zwolnieniu kaucji z 23 proc. VAT. Jednak nie ma na poparcie tego żadnego z dokumentu. A kwota ewentualnego podatku jest olbrzymia. Jak wyliczają przedstawiciele branży opakowaniowej, może chodzić nawet o 2,8 mld złotych (przy sprawności zbiórki na poziomie 90 proc.). Obecni na spotkaniu przedstawiciele organizacji społecznych i branżowych sugerowali umieszczenie klarownego zapisu w tej sprawie w nowelizowanych przepisach.
Podczas spotkania interesariuszy z przedstawicielami rządu potwierdzono także wysokość kaucji. Wyniesie ona złotówkę na butelki szklane wielokrotnego użytku i 50 groszy na butelki jednorazowe z tworzyw sztucznych i puszki. Zmianę tych stawek, wg zapowiedzi ministry Sowińskiej, przewidziano za dwa lata.
Ministerstwo zapowiedziało też zmiany dotyczące włączenia opakowań po mleku i napojach mlecznych do systemu kaucyjnego. Wg nowelizacji będą one objęte kaucją od 1.01.2026. Organizacje branżowe postulowały całkowite wyłączenie tych opakowań z systemu. Argumentowały, że ze względów higienicznych przechowywanie opakowań z resztkami produktów mlecznych mogłoby być uciążliwe dla mniejszych sklepów i ich klientów.
Nowelizacja nie zmieni obowiązku uczestniczenia w systemie obiektów powyżej 200 m2. Jednak mniejsze sklepy, w których dostępne będą napoje w szklanych butelkach wielokrotnego użytku, będą musiały je odbierać. Warto jednak zaznaczyć, że szklane butelki jednorazowe pozostaną poza systemem kaucyjnym.
Nowe obowiązki dla operatorów
Nowelizacja ustawy wprowadzi sporo zmian dla operatorów systemu kaucyjnego. Przede wszystkim ma być doprecyzowany zawarty we wniosku wymagany zakres informacji. Dodano także możliwość odwołania się do sądu w przypadku odmowy wydania zgody na zostanie operatorem systemu. Operatorzy będą musieli tworzyć system ogólnopolski. Odzwierciedleniem tego zapisu będzie wymóg uruchomienia co najmniej jednego punktu zbiórki w każdej gminie w Polsce.
Opakowania objęte kaucją będą miały jednolite oznakowania z wyraźną informacją wysokości kaucji oraz faktu czy są to opakowania wielo, czy jednorazowe. Nie ulegnie zmianie też przedstawiona kilka miesięcy temu wysokość opłaty produktowej. Wyniesie ona:
- w 2025 r. – 0,1 zł/kg
- w 2026 r. – 1 zł/kg
- od 2027 i w latach kolejnych – 5 zł/kg