Regionalny eko-indeks innowacyjności Polski

Wskaźnik rozwoju zielonej ekonomii
Wskaźnik rozwoju zielonej ekonomii

Jak wygląda zaangażowanie regionów Polski w zieloną transformację? Aby jak najprecyzyjniej odpowiedzieć na to pytanie Bank Millennium opracował eko-indeks innowacyjności. Liderami zestawienia są województwa pomorskie, małopolskie i mazowieckie. 

– O innowacyjności w ekologii trzeba rozmawiać na poziomie regionów. Dlatego tworzymy platformę do dyskusji eko-indeks innowacyjności. W naszym indeksie łączymy trend bycia produktywnym i innowacyjnym oraz ochronę planety i świadomość ekologiczną – powiedział Grzegorz Maliszewski, Główny Ekonomista Banku Millennium.

Innowacje + ekologia = lepsza gospodarka i przyszłość planety

Innowacje oraz ekologia to istotne trendy, których połączenie ma pozytywny wpływ na gospodarkę i środowisko oraz przyszłość planety. Autorzy Eko-indeksu Millennium, zainspirowani przez Eco-Innovation Observatory, który cyklicznie bada eko-innowacyjność na poziomie krajów Unii Europejskiej, zweryfikowali podejście do tych dwóch kwestii reprezentowane przez poszczególne województwa Polski. 

– Regulacje związane z ekologią postrzegane są wciąż bardziej jako blokada, a nie stymulanta dla innowacji. Jednak wdrażanie rozwiązań ekologicznych, szczególnie tych innowacyjnych, to inwestycja, która w długiej perspektywie przynosi korzyści. Chcielibyśmy, aby nasze opracowanie posłużyło jako platforma do dyskusji, a także zachęciło do współpracy. Jak pokazują wyniki naszego badania, sprzyja ona eko-innowacjom. Dyskusja o poprawie świadomości ekologicznej jest szczególnie pożądana w warunkach kryzysu energetycznego, który dotyka obecnie Europę – powiedział Grzegorz Maliszewski. 

Kryteria, na których oparty jest Eko-indeks Millennium, powstały we współpracy z partnerami merytorycznymi raportu. Część danych została przygotowana specjalnie na potrzeby opracowania. 

Patenty świadczą o innowacyjności, także w obszarze eko

– Jednym z bardzo istotnych elementów rozwoju gospodarki jest ekologia. Dołączyliśmy do współpracy przy Eko-indeksie Millennium, gdyż dane, którymi dysponujemy stanowią ważny przejaw aktywności eko-innowacyjnej. Na potrzeby raportu przygotowaliśmy i udostępniliśmy dane dotyczące eko‑technologii, które dotąd nie były publikowane. Identyfikacja tych rozwiązań została przygotowana w oparciu o Międzynarodową Klasyfikację Patentową (ang. International Patent Classification), z uwzględnieniem symboli zaproponowanych w „IPC Green Inventory” – powiedziała Edyta Demby-Siwek, prezes Urzędu Patentowego RP.

Na podium pomorskie, małopolskie i mazowieckie 

Czołówka eko-innowacyjnych regionów jest na przestrzeni ostatnich pięciu lat względnie stabilna – to województwa pomorskie, małopolskie i mazowieckie. Na czele zestawienia znalazło się Pomorze, choć różnice w wartościach Eko-indeksu wśród liderów nie są znaczne. To regiony, gdzie ulokowane są duże ośrodki gospodarcze i akademickie. Są one jednocześnie liderami szeroko rozumianej innowacyjności, choć zauważalne są różnice w akcentach ekologicznych.

Wartość Eko-indeksu powyżej poziomu krajowego mają także województwa dolnośląskie oraz podkarpackie. Wyniki kolejnych pięciu regionów oscylują wokół poziomu ogólnopolskiego. Są to województwa: warmińsko-mazurskie i śląskie, wielkopolskie i łódzkie oraz podlaskie. 

Jak wynika z raportu Banku Millennium, aż w 10 województwach wartość Eko-indeksu wzrosła względem ubiegłego roku. Najsilniej w woj. warmińsko-mazurskim, pomorskim i łódzkim. Na eko-innowacyjność należy patrzeć jak na proces. Na przestrzeni ostatnich 5 lat poziom indeksu wzrósł w niemal wszystkich regionach. Znaczna część z nich skróciła dystans do lidera. Najsilniej jest to widoczne w łódzkim i warmińsko-mazurskim, które w tym horyzoncie czasowym najbardziej skróciły dystans do najlepszego województwa. 

– Wyniki Eko-indeksu odzwierciedlają zmiany zachodzące w regionach, uwzględniając zarówno działalność podmiotów gospodarczych, jak i gospodarstw domowych. Zwiększenie wartości subindeksów w wielu regionach potwierdza zaangażowanie w realizację celów zrównoważonego rozwoju, wdrażanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym i polityki klimatycznej. Takie działania mogą przyczyniać się do poprawy jakości życia mieszkańców, jak również zwiększać bezpieczeństwo surowcowe i energetyczne – komentuje dr hab. prof. AGH Joanna Kulczycka, prodziekan ds. współpracy i rozwoju, Akademia Górniczo-Hutnicza.

Eko-innowacje inspiracją dla nowych modeli biznesowych

– Świat zmierza w kierunku zrównoważonego rozwoju i w dłuższej perspektywie rozwiązania eko‑innowacyjne będą coraz istotniejszą częścią nowych modeli biznesowych. Eko-indeks Millennium otwiera duże możliwości interpretacyjne i wskazuje walory w zakresie przewag konkurencyjnych poszczególnych regionów. Wyniki mogą wydawać się zaskakujące w części składowych, jednak mają potencjał wspierający i inspirujący do dalszego rozwoju eko-innowacji, jako źródło dobrych praktyk. Należy zwrócić uwagę, że celem analizy potencjału nie jest ocenianie regionów, ale ewaluacja procesu ich rozwoju w obszarze zielonych innowacji – powiedziała prof. dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska, Dyrektor Instytutu Przedsiębiorstwa w Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Szkoła Główna Handlowa. 

Jak powstał eko-indeks? 

Forma prezentacji zmiennych ma na celu odzwierciedlenie orientacji regionów w kierunku eko‑innowacyjności niezależnie od ich wielkości i potencjału gospodarczego. Jedną z takich zmiennych jest odsetek patentów na eko-innowacje w ogólnej liczbie udzielonych patentów. Wyniki Eko-indeksu Millennium opierają się na danych Głównego Urzędu Statystycznego oraz Urzędu Patentowego RP. Zmienne składające się na indeks zostały zgrupowane w 4 kategoriach. Są to: nakłady na eko-innowacje, efekty eko‑innowacji, aktywność społeczno-ekonomiczna w obszarze eko-innowacji i efektywność wykorzystania zasobów. 

Zmienne są wystandaryzowane. Każda z nich w poszczególnych latach objętych analizą przyjmuje wartości od 0 (województwo o najniższym odczycie) do 100 (lider w danej zmiennej w roku). 

Eko-Indeks uwzględnia dane za okres 2016-2020. Prezentacja pięcioletniej perspektywy danych pozwala na bardziej kompleksową analizę procesu eko-innowacyjności i na ocenę trendów średniookresowych. Skład uwzględnionych zmiennych jest także pochodną dostępności danych statystycznych. 

Raport „Eko-indeks Millennium – potencjał eko-innowacyjności regionów” powstał we współpracy z partnerami merytorycznymi:

  • Urzędem Patentowym RP;
  • Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie;
  • Szkołą Główną Handlową w Warszawie.