Ponad 40 proc. dyrektorów finansowych z Europy Środkowej uważa ograniczenie kosztów za najistotniejszy czynnik motywujący do przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Tymczasem dwie trzecie polskich firm nie ma szczegółowych planów redukcji emisji dwutlenku węgla.
Coraz istotniejsze stają się kwestie związane z reakcją przedsiębiorstw na skutki tych procesów. Przeprowadzone przez firmę Deloitte badanie dyrektorów finansowych z Europy Środkowej Climate change: the CFO’s perspective pokazuje, że przedstawiciele biznesu zaczynają rozumieć potrzebę wychodzenia naprzeciw środowiskowym oczekiwaniom konsumentów, rynków i regulatorów. Większość ankietowanych (58 proc.) podejmuje lub planuje podjąć sukcesywne działania zmniejszające poziom emisji dwutlenku węgla w ich firmach. Najbardziej do takich działań motywuje ograniczenie kosztów.
Konieczna natychmiastowa transformacja
Organy prawodawcze i regulacyjne, konsumenci i pracownicy są coraz częściej zainteresowani rozliczaniem firm z działań w reakcji na zmiany klimatu. Kwietniowa, trzecia część raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatycznych ONZ (IPCC) wskazuje, że we wszystkich sektorach gospodarki konieczna jest natychmiastowa transformacja klimatyczna i daleko zakrojona redukcja emisji. Utrzymanie globalnego ocieplenia na poziomie 1,5°C wymaga osiągnięcia neutralności klimatycznej na całym świecie do 2050 roku. Cel 2°C oznacza, że możną ją osiągnąć do 2070 roku.
Firma Deloitte przeprowadziła dodatkową ankietę Climate change: the CFO’s perspective towarzyszącą corocznemu badaniu dyrektorów finansowych z Europy Środkowej. Pytano o ryzyko wzrostu kosztów czy przewidywane zaostrzenie regulacji i naciski społeczne zmierzające do wprowadzenia prośrodowiskowych zmian.
– Spełnienie rosnących oczekiwań konsumentów, rynków i regulatora w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu, na nowo warunkuje sposób prowadzenia działalności gospodarczej. Jednocześnie wpływa na tempo i skalę wprowadzanych zmian technologicznych czy organizacyjnych w firmach. Rola dyrektora finansowego, odpowiedzialnego tradycyjnie za finanse firmy, ale także za podejmowanie decyzji biznesowych nabiera w tym kontekście szczególnego znaczenia. Tym bardziej, że działania w kierunku zrównoważonego rozwoju w krótkiej perspektywie mogą oznaczać wzrost kosztów. Jednak w długim okresie – zadecydują o przetrwaniu przedsiębiorstw w zmieniającym się otoczeniu biznesowym – mówi Robert Nowak z Deloitte.
Różne branże, różne cele i perspektywy czasowe
Jednym z pierwszych kroków, jakie firmy muszą podjąć, jest wyznaczenie celu ograniczenia własnej emisji dwutlenku węgla. Aby to zrobić, muszą przede wszystkim zastanowić się, o ile realistycznie mogą tę emisję zmniejszyć. W jakich obszarach, jakimi sposobami lub technologiami, i w jakim horyzoncie czasowym.
Jak wynika z badania, 41 proc. firm z obszaru Europy Środkowej ma konkretny plan ograniczenia emisji dwutlenku węgla. Co piąta chce ją zmniejszyć co najwyżej o połowę, a jedna na dziesięć (9 proc.) przynajmniej o tyle. 12 proc. ma zamiar osiągnąć pełną zeroemisyjność. Jednocześnie niemal połowa ankietowanych dyrektorów finansowych (49 proc.) wskazała, że ich przedsiębiorstwa nie mają jeszcze szczegółowych strategii. Co dziesiąty (9 proc.) nie wie, czy takie w ich organizacjach w ogóle istnieją.
Branża ma znaczenie
Skala zaangażowania w wysiłki dekarbonizacyjne zależy w dużym stopniu od branży, w której dana firma prowadzi działalność. Udział podmiotów, które opracowały już plany w tym zakresie jest szczególnie wysoki w sektorze energetycznym i wydobywczym (62 proc.), a także dóbr konsumpcyjnych (52 proc.). W branży usług finansowych odpowiedziało tak 46 proc. respondentów. Wśród tych przedsiębiorstw najwięcej jest deklarujących chęć osiągnięcia zeroemisyjności (jedna piąta).
Z drugiej strony, przedstawiciele usług biznesowych i profesjonalnych, branży life sciences oraz TMT (technologia, media, telekomunikacja) najczęściej wskazują na brak planów redukcji emisji dwutlenku węgla. Odsetek deklaracji wyniósł odpowiednio 62 proc., 64 proc. i 73 proc.
Polska nie wypada dobrze
Polska na tle innych państw z regionu nie wypada najlepiej. Najwięcej jest tu ankietowanych wskazujących na brak strategii w zakresie dekarbonizacji – tak odpowiedziało aż 63 proc. pytanych. Jednocześnie, zaledwie 6 proc. polskich CFO oceniło, że ich firmy dążą do osiągnięcia zerowej emisji dwutlenku węgla. W regionie CE wyróżniają się firmy słowackie. Najpowszechniej deklarują posiadanie konkretnych planów redukcji i mówią o całkowitym ograniczeniu swoich emisji.
– Zgodnie z wymaganiami rynkowymi, niemal wszystkie firmy, niezależnie od sektora, będą musiały do 2030 r. ograniczyć o 30-50 proc. emisje nie tylko swoje, ale także w łańcuchu dostaw. Wynika to z faktu, że klienci w globalnych łańcuchach dostaw i instytucje finansowe przystępują do inicjatywy Science Based Targets. Nakłada ona wymagania na cały ekosystem, nie tylko na pojedyncze przedsiębiorstwa. Przeprowadzenie procesu dekarbonizacji w średnim terminie 5 do 10 lat wraz z okresem na przygotowanie, wymaga zaangażowania zasobów finansowych i ludzkich z różnych poziomów organizacji. Także podjęcia strategicznych decyzji transformacyjnych – mówi Tomasz Gasiński, Deloitte CE.
Co ciekawe, tylko jedna trzecia (31 proc.) ankietowanych dyrektorów finansowych z regionu wskazuje, że firma swoje cele redukcji chce osiągnąć do roku 2030. Ponad połowa (56 proc.) w ogóle nie określiła ram czasowych swoich zobowiązań w tym zakresie. W kontekście terminarza ponownie najlepiej prezentują się firmy ze Słowacji. Wśród nich 47 proc. swoje cele chce zrealizować do 2030 r., a tylko co piąta nie określa konkretnej daty. Takie wskazanie jest natomiast najpowszechniejsze wśród firm z Polski – tak odpowiedziało ponad trzy czwarte respondentów (77 proc.).
Ograniczenie kosztów motywuje do działania na rzecz klimatu
W badaniu ponad 40 proc. ankietowanych uznało zmniejszenie kosztów jako najistotniejszy czynnik motywujący firmę do podjęcia działań. Wśród pozostałych odpowiedzi po jednej trzeciej dotyczy konieczności przestrzegania obecnych lub przyszłych regulacji (34 proc.). Także chęci poprawy wizerunku firmy oraz zdobycia zaufania konsumentów (31 proc.).
Unikanie przyszłych wzrostów kosztów (np. wyższych cen emisji dwutlenku węgla) jest kolejnym powodem, zachęcającym 29 proc. firm do podjęcia działań na rzecz klimatu. Możliwość dostosowania się do oczekiwań klientów, jest czynnikiem motywującym dla nieco ponad jednej piątej CFO.
O badaniu
Badanie Deloitte zostało przeprowadzone w okresie od października do grudnia 2021 r. na grupie 592 dyrektorów finansowych firm, w 15 krajach Europy Środkowej: Albanii, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Estonii, Węgrzech, Kosowie, Łotwie, Litwie, Polsce, Rumunii, Serbii, Słowacji i Słowenii.
