Od 22 lutrgo wszystkie importowane do Polski odpady będą objęte systemem SENT. Dzięki temu import odpadów będzie pod specjalnym nadzorem, a transportujące je pojazdy będą lepiej monitorowane.
Obrót odpadami polem do nadużyć
Wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba zwrócił uwagę, że obrót odpadami wiąże się ze znacznymi przychodami finansowymi. Jest tak w momencie ich przyjmowania przez zbierającego odpady. Równocześnie wymaga ogromnych nakładów finansowych na dalsze ich zagospodarowanie. Stawarza to pole do nadużyć dla nieuczciwych przedsiębiorców. W konsekwencji utrudnia uzyskiwanie dochodów i utrzymanie się na rynku osobom działającym zgodnie z prawem. Dlatego powstał system SENT.
Kolosalna szara strefa
Niska odpowiedzialność za przestępstwa na środowisku przyczyniła się do rozwoju tzw. szarej strefy. Szacuje się ją w przybliżeniu od 10 proc. do nawet 40 proc. całego rynku gospodarowania odpadami.
Wiceminister Ozdoba zaznaczył, że istotnym problemem rynku gospodarowania odpadami jest ich nielegalny przywóz do Polski z krajów sąsiednich. Szczególnie chodzi tu o odpady niebezpieczne.
– Te ostatnie generują szereg problemów dla samorządów i wydatków poniesionych z budżetu Skarbu Państwa na ich usunięcie lub naprawę szkody powstałej w środowisku. W ostatnim czasie zarejestrowano na terenie całego kraju, w szczególności województwa pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego, znaczny wzrost przypadków związanych z porzuceniem takich odpadów w miejscach nieprzeznaczonych do tego celu – powiedział.
Zagrożenie dla przyrody i człowieka
Niebezpieczne odpady często trafiały w miejsca ogólnodostępne, o charakterze rekreacyjno-wypoczynkowym. To powodowało nie tylko zagrożenie zanieczyszczenia przyrody czy koszty związane z unieszkodliwieniem. Stanowiły bezpośrednio zagrożenie dla zdrowia i życia osób, które potencjalnie mogły mieć z nimi kontakt.
Obecnie nie można jednoznacznie wskazać wytwórców tych odpadów. Nie można jednak wykluczyć, iż wwieziono je nielegalnie, spoza Polski. Liczne przypadki porzucania tego rodzaju odpadów oraz wzrost skali tego typu czynów wskazuje na znaczną opłacalność nielegalnych działań. Maja one miejsce bez zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz poza wszelkimi rejestrami. Także z pominięciem ewidencji podatkowej z prowadzonej działalności gospodarczej.
Konieczne jest „uszczelnienie” rynku gospodarowania odpadami oraz przeciwdziałania uszczupleniom w zakresie podatku od towarów i usług związanych z obrotem odpadami. Dlatego Główny Inspektor Ochrony Środowiska wspólnie z Krajową Administracją Skarbową opracowali nowelizację przepisów wykonawczych do ustawy z 9 marca 2017 roku o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów. Każdy przewóz odpadów zarejestruje elektroniczna platforma PUESC Ministerstwa Finansów. Odbędzie się to za pośrednictwem oferowanego na Platformie PentaTAX – modułu SENT. Skuteczność SENT potwierdzona jest w praktyce, szczególnie w zakresie zmniejszenia szarej strefy w branżach paliwowej i tytoniowej.
SENT – kontrola przewozu i tranzytu odpadów
Konsekwencją wprowadzonych przepisów będzie nałożenie odpowiednio na podmiot wysyłający, podmiot odbierający oraz przewoźnika w obrocie odpadami w momencie rozpoczęcia ich przewozu obowiązków dokonania zgłoszenia przewozu, jego uzupełnienia i aktualizacji. Dodatkowo przewoźnik musi przekazywać dane geolokalizacyjne, a kierujący musi mieć numer referencyjny oraz uruchomić lokalizator.
– Kontrola przywozu i tranzytu odpadów do Polski przy zastosowaniu systemu SENT nie ogranicza działalności gospodarczej. Nie jest zagrożeniem dla konkurencyjności na tym rynku i nie wymaga od przedsiębiorców ponoszenia dodatkowych nakładów finansowych. Faktycznie przyczyni się do ułatwienia funkcjonowania na rynku tym, którzy prowadzą działalność zgodnie z prawem – wyjaśnił Jacek Ozdoba.
