Ponad połowa polskich domów została wybudowana przed 2000 rokiem. Aż 75 proc. budynków jednorodzinnych ogrzewanych jest kotłem CO, a niemal 90 proc. wyposażonych w okna PCV – to tylko niektóre z wyników badania „Dom Jutra” przeprowadzonego przez Castoramę.
Efektywność energetyczna: badanie „Dom Jutra”
Badanie „Dom Jutra” realizowali pracownicy Castoramy, którzy wcielili się w rolę ankieterów-ochotników, przeprowadzając ankiety bezpośrednio w domach swoich respondentów. W sumie zrealizowano ponad 1500 ankiet, a dodatkowe ponad 300 przeprowadzono wśród stałych odbiorców newslettera firmy. Celem badania było dogłębne zrozumienie postaw klientów wobec termomodernizacji oraz identyfikacja głównych barier i motywacji związanych z realizacją tego typu inwestycji.
Struktura polskich domów i wyzwania termomodernizacji
Struktura wiekowa i rodzajowa budynków mieszkalnych w Polsce wskazuje, że około 70 proc. nieruchomości ma więcej niż 25 lat. Podobne wnioski płyną z badania Castoramy – 51 proc. respondentów zamieszkuje nieruchomość wybudowaną przed 2000 rokiem. Oznacza to, że wiele z nich zostało zbudowanych według dawnych norm budowlanych, które nie spełniają dzisiejszych wymogów efektywności energetycznej. Na obszarach wiejskich i w mniejszych miastach dominują domy jednorodzinne, natomiast w większych miastach przeważają starsze bloki i kamienice, które wymagają kompleksowej modernizacji. Wiele z tych budynków jest ogrzewanych za pomocą starych, nieefektywnych systemów grzewczych, takich jak kotły na paliwo stałe. To dodatkowo podkreśla potrzebę termomodernizacji.
Nieefektywność energetyczna wielu budynków w Polsce prowadzi do wysokich kosztów eksploatacyjnych oraz niskiego komfortu termicznego. Badanie ujawniło, że choć większość właścicieli domów jest świadoma potrzeby termomodernizacji, napotyka na liczne przeszkody, w tym finansowe i administracyjne. Konieczne jest więc wsparcie w postaci dotacji i ułatwień proceduralnych, aby przyspieszyć proces modernizacji i poprawić efektywność energetyczną polskich domów.
Bariery finansowe i procedury administracyjne – największy hamulec modernizacji
Koszty początkowe są najczęściej wskazywaną w badaniu przeszkodą w realizacji termomodernizacji. Ponad 23 proc. respondentów przyznaje, że brak wystarczających środków finansowych stanowi dla nich główną barierę. Wiele osób obawia się dużych wydatków związanych z zakupem nowoczesnych technologii i materiałów izolacyjnych. Wysokie koszty wynikają nie tylko z cen nowoczesnych technologii, ale także z kosztów usług instalacyjnych. To często przekracza budżet przeciętnego gospodarstwa domowego.
Pomimo dostępności programów wsparcia, takich jak rządowa subwencja „Czyste Powietrze”, wielu potencjalnych beneficjentów napotyka trudności związane z procedurami aplikacyjnymi. Z badania wynika, że 22 proc. ankietowanych wskazuje skomplikowane wymagania administracyjne jako główną przeszkodę w realizacji projektów termomodernizacyjnych. Taka sytuacja sprawia, że wiele osób rezygnuje z ubiegania się o wsparcie, co prowadzi do mniejszej liczby realizowanych projektów.
Poprawa dostępności do programów wsparcia poprzez uproszczenie procedur i oferowanie pomocy w składaniu wniosków może znacząco zwiększyć liczbę realizowanych projektów termomodernizacyjnych. Jednocześnie odciąży budżety gospodarstw domowych, przynosząc korzyści zarówno środowisku, jak i gospodarce.
Polacy potrzebują edukacji w zakresie efektywności energetycznej
Kolejną istotną barierą jest brak dostatecznej wiedzy na temat efektywności energetycznej oraz dostępnych programów wsparcia. Badanie pokazuje, że zaledwie 36 proc. respondentów wie, czym jest efektywność energetyczna. Wiele osób nie zdaje sobie więc sprawy z korzyści płynących z nowoczesnych technologii energooszczędnych i możliwości finansowania takich inwestycji. Brak tej wiedzy często utrudnia podejmowanie decyzji o modernizacji.
Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) z siedzibą w Paryżu podkreśla, że edukacja społeczeństwa na temat efektywności energetycznej jest kluczowa dla osiągnięcia celów klimatycznych. Według IEA, wiedza na temat nowoczesnych technologii i najlepszych praktyk w zakresie efektywności energetycznej może znacząco przyczynić się do zmniejszenia zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych.
Motywacje do przeprowadzenia termomodernizacji – oszczędność i ekologia
Oszczędności finansowe wynikające z obniżenia rachunków za energię oraz korzyści dla środowiska to główne motywacje do przeprowadzania termomodernizacji. Dla wielu osób redukcja kosztów jest priorytetem, zwłaszcza w kontekście rosnących cen energii. Modernizacja budynków poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii energooszczędnych staje się atrakcyjną opcją.
Według badania, 96 proc. respondentów korzysta z oświetlenia LED, 72 proc. używa termostatów do regulacji ciepła, a 56 proc. posiada oświetlenie na czujnik ruchu. To pokazuje, że Polacy są coraz bardziej świadomi prostych rozwiązań, które mogą przynieść oszczędności w krótkim czasie. Jednak oświetlenie LED to tylko jeden z wielu kroków, które można podjąć. Wymiana okien, docieplenie ścian, modernizacja systemów grzewczych czy instalacja paneli fotowoltaicznych to bardziej zaawansowane działania, które przynoszą większe korzyści w dłuższej perspektywie.
Choć wymiana oświetlenia na LED i instalacja termostatów są świetnym początkiem, to kluczowe oszczędności i redukcja emisji CO2 wynikają z kompleksowej termomodernizacji budynków. Inwestycje w nowoczesne okna, izolację oraz systemy grzewcze i chłodzące mogą obniżyć zużycie energii nawet o 50 proc. Ważne jest, aby właściciele nieruchomości byli świadomi dostępnych technologii i korzyści płynących z ich zastosowania. Wsparcie finansowe i doradztwo techniczne mogą znacząco przyspieszyć realizację tych inwestycji, przynosząc korzyści zarówno gospodarstwom domowym, jak i środowisku – mówi Dominik Franków, ekspert ds. efektywności energetycznej Castorama Gorzów.
Lokalne wyzwania związane z efektywnością energetyczną
Polska, podobnie jak wiele innych krajów, stoi przed specyficznymi wyzwaniami w zakresie efektywności energetycznej. Jednym z głównych wyzwań jest modernizacja starszych budynków, które stanowią dużą część zasobu mieszkaniowego w kraju. Aktualnie termomodernizacji wymaga blisko 5 mln domów. Wiele z tych budynków zostało zbudowanych według starych norm budowlanych, które nie uwzględniały obecnych standardów efektywności energetycznej. Modernizacja takich budynków wymaga znacznych nakładów finansowych oraz często skomplikowanych prac budowlanych.
Kolejnym wyzwaniem jest konieczność dostosowania się do zaostrzających się regulacji unijnych. Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) zobowiązuje Polskę do wprowadzenia minimalnych standardów efektywności energetycznej dla wszystkich budynków. W praktyce oznacza to konieczność przeprowadzenia szeroko zakrojonych działań modernizacyjnych w celu osiągnięcia wymaganych standardów.
Kluczowe programy wsparcia
W Polsce dostępne są różne programy rządowe wspierające termomodernizację, takie jak „Czyste Powietrze”, „Mój Prąd” oraz „Moje Ciepło”. Programy te mają na celu poprawę efektywności energetycznej budynków oraz zmniejszenie emisji zanieczyszczeń.
Jednym z kluczowych programów jest „Czyste Powietrze”, który jest ukierunkowane na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń poprzez modernizację systemów grzewczych i poprawę izolacji budynków. Program ten oferuje wsparcie finansowe, pozwalające gospodarstwom domowym na spełnienie określonych standardów izolacji cieplnej oraz na zainstalowanie nowoczesnych, energooszczędnych systemów grzewczych. Badanie pokazuje, że 93 proc. respondentów słyszało o programie „Czyste Powietrze”, jednak aż 33 proc. z nich nie wie na czym dokładnie polega. To wskazuje na potrzebę większej przejrzystości i dostępności informacji o możliwych formach wsparcia.
