W projekcie rozporządzenia ministra klimatu i środowiska w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań zaproponowano, aby wynosiła ona 0,5 zł. Taka stawka kaucji w przypadku butelek szklanych wielokrotnego użytku jest za niska. Szczególnie biorąc pod uwagę, że powinna ona zachęcać do zwracania pustych opakowań – uważa Piotr Mazurek, ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego Konfederacji Lewiatan.
– Propozycja nie bierze pod uwagę obecnie stosowanej na rynku kaucji na butelki wielokrotnego użytku w wysokości 1 zł. Wyższa kaucja skutecznie zachęci konsumentów do zwracania opakowań i przyczyni się do niezaśmiecania środowiska oraz wzrostu poziomu ponownego wykorzystania tych opakowań. To kwota łatwa do zapamiętania i akceptowana społecznie. Przy obecnym wzroście cen i płac nie jest na tyle wysoka, aby ludzie mieli odmawiać sobie zakupu napojów. 1 złoty to kwota prosta w operacjach finansowych i zapisie w materiałach informacyjnych systemu. W placówkach handlowych zarówno wpłata, jak i wypłata kaucji, nie będzie wymagała dodatkowego rozmieniania pieniędzy i posiadania dużych ilości bilonu do realizacji operacji związanych z odbiorem kaucji – mówi Piotr Mazurek, ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego Konfederacji Lewiatan.
Na rynku polskim kaucja w wysokości 0,5 zł obowiązywała zanim dotknęła nas wysoka inflacja. W ostatnich dwóch latach jej realna wartość znacząco się obniżyła. To wpłynęło na zmniejszenie motywacji do zwrotu butelek, a przedsiębiorstwa oferujące takie butelki zaczęły notować spadek poziomu zwrotów. Po podjęciu decyzji o podwyżce kaucji do 1 zł trend się odwrócił i obecnie obserwujemy wzrost zwrotu pustych opakowań. Proponowana wysokość kaucji będzie obowiązywać od roku 2025 i w latach późniejszych. Tak więc jej realna wartość (w odniesieniu do cen rynkowych) jeszcze bardziej się obniży.
Wysokość kaucji: zamieszanie w okresie przejściowym
Ustalenie wysokości kaucji na butelki szklane wielokrotnego użytku na niższym poziomie niż obecnie, może prowadzić do nadużyć. Dla przykładu, opakowania objęte nowym systemem kaucyjnym można będzie zwracać, jako opakowania objęte dotychczasowymi systemami. W ten sposób konsument uzyska zwrot wyższej kaucji.
– Może to też doprowadzić do znaczącego utrudnienia rozliczeń pomiędzy uczestnikami systemu kaucyjnego w okresie przejściowym od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 r. W tym okresie na rynku będą funkcjonować opakowania objęte dotychczasowymi systemami pobierania i zwracania kaucji, a także opakowania objęte nowym systemem kaucyjnym. Zróżnicowanie wysokości kaucji za tego samego rodzaju opakowania wprowadzone do obrotu przed i po 1 stycznia 2025 roku może wymagać wprowadzenia dodatkowego systemu ich sortowania przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego lub hurtowego – dodaje Mazurek.
System kaucyjny zacznie funkcjonować w Polsce w 2025 roku i obejmie:
- opakowania jednorazowe z tworzyw sztucznych po napojach o pojemności do 3 l;
- butelki szklane wielokrotnego użytku po napojach o pojemności do 1,5 l;
- puszki metalowe po napojach o pojemności do 1 l.
