Na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawiły się długo oczekiwane poprawki do ustawy o systemie kaucyjnym. Potwierdziło się wiele wcześniejszych informacji co do zakresu proponowanych zmian.
Oto najważniejsze poprawki do ustawy o systemie kaucyjnym zaproponowane przez MKiŚ w opublikowanym projekcie.
Mleko poza systemem
Zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami ministry Anity Sowińskiej oraz stanowiskiem branży mleczarskiej oraz głosami ze strony handlu opakowania po produktach mlecznych całkowicie wyłączono ze zbiórki w systemie kaucyjnym.
Szkło – obecne systemy zbiórki wydłużone do 2026
Nowością jest zapis wydłużający możliwość realizacji zbiórki butelek szklanych do końca 2026 roku. Oznacza to, że butelki po piwie oraz napojach będzie można zbierać na dotychczasowych zasadach.
Tak dla logistyki zwrotnej
W projekcie ustawy znajdzie się zapis o tzw. logistyce zwrotnej. Oznacza to, że odbiór opakowań ze sklepów będzie mógł odbywać się tym samym transportem co dostawy towarów.
Opakowania poza systemem z wyższą opłatą produktową
Począwszy od 2026 r. opłata produktowa, którą ponosić będą wprowadzający, którzy nie przystąpili do żadnego z systemów kaucyjnych, obliczana będzie jako potrójna stawka opłaty produktowej określonej dla danego rodzaju opakowania na napoje. Ma to być instrument motywujący producentów do dołączania do zbiórki kaucyjnej.
Kaucja bez VAT i na każdym okresie życia produktu
Ministerstwo wprowadziło postulowaną w zasadzie przez wszystkich zmianę polegającą na pobieraniu kaucji w całym okresie funkcjonowania opakowania – od producenta, przez hurtownika, aż po ostatecznego sprzedawcę. Ma to w dużym stopniu zapobiec wyłudzeniom i oszustwom. Projekt wyjaśnia także wątpliwości związane z VAT. Zaproponowane rozwiązanie zakłada, że podatkiem tym objęta będzie tylko kaucja niezwrócona konsumentowi. Warto dodać, że nieodebrana kaucja oraz środki ze sprzedaży odpadów opakowaniowych zebranych w ramach systemu i sprzedaży materiałów pochodzących z przetwarzania tych odpadów przeznaczone będą na finansowanie systemu kaucyjnego.
Operator zawnioskuje o DPR
Projekt zawiera zapis, że dokument DPR dla odpadów opakowaniowych pochodzących wyłącznie z systemu kaucyjnego sporządza recykler na wniosek operatora.
Skrót DPR oznacza nic innego, jak dokumenty potwierdzające recykling odpadów opakowaniowych. Potwierdza on nie tylko wagę odpadów, które przekazano w celu poddania ich recyklingowi. Dodatkowo zawiera informację o sposobie ich przetworzenia.
Bez parasola, ale z silniejszą rolą ministra
W projekcie nie znalazły się zapisy mówiące o powołaniu organizacji parasolowej dla podmiotów działających jako operator systemu. Zaproponowane treści znacznie wzmacniają jednak rolę ministra jako organu nadzorującego działania operatorów.
Kompetencja MKiŚ nie ograniczą się tylko do wydawania zezwoleń na działalność – jak to zapisano w obecnie obowiązującej ustawie. Resort będzie nadzorował realizację poszczególnych etapów prowadzących do uruchomienia systemu kaucyjnego. Planuje się m.in. wprowadzenie wymogu przedstawienia harmonogramu czynności planowanych do realizacji przez podmioty reprezentujące. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie przeprowadzał kontrolę podmiotu reprezentującego przed i po uruchomieniem systemu.
Nowelizacja wprowadza dodatkowe obowiązki informacyjne dla działających operatorów. Projekt daje też ministerstwu instrumenty kontrolne, które pozwolą w znacznie bardziej efektywny sposób nadzorować działanie systemu.
– Dobrze, że projekt nowelizacji ustawy kaucyjnej ujrzał światło dzienne jeszcze w lipcu. Daje to szansę na szybkie zaakceptowanie go przez Radę Ministrów i skierowanie do Parlamentu we wrześniu. To ważne, bo obowiązujące przepisy, które zaczynają obowiązywać od stycznia 2025 wymagały poprawy. Zaproponowane zapisy są efektem wielu spotkań i dyskusji między interesariuszami systemu. Mam wrażenie, że jest to kompromis, dobry zarówno dla strony społecznej, producentów napojów, a przede wszystkim dla środowiska naturalnego – uważa Filip Piotrowski ekspert UNEP/GRID Warszawa.
