Poziom recyklingu tworzyw sztucznych w Europie rośnie. Polska – z dopiero tworzonym systemem kaucyjnym i niewydolnym systemem rozszerzonej odpowiedzialność producenta – pozostaje w tyle na tle średnich wyników europejskich. Wskaźnik recyklingu tworzyw sztucznych wzrósł od roku 2018 o 8,7 proc.
Cyrkularne tworzywa sztuczne stanowią obecnie 13,5 proc. wszystkich tworzyw wykorzystywanych do produkcji plastikowych wyrobów i części w Europie – wskazuje najnowsza edycja wydawanego co dwa lata raportu stowarzyszenia Plastics Europe „Tworzywa sztuczne w obiegu zamkniętym – analiza sytuacji w Europie”. Tym samym europejski system tworzyw sztucznych jest w połowie drogi do osiągnięcia pośredniego celu wyznaczonego w mapie drogowej The Plastics Transition, zakładającego wykorzystanie cyrkularnych surowców w nowych produktach na poziomie 25 proc. do 2030 roku. Z raportu wynika także, że w Europie po raz pierwszy więcej odpadów tworzyw sztucznych zostało poddanych recyklingowi (w sumie 26,9 proc.) niż trafiło na składowiska.
Recykling tworzyw sztucznych: Polska w ogonie Europy
Dane dla Polski plasują się poniżej średniej europejskiej. W nowych produktach i częściach z tworzyw sztucznych 10,2 proc. surowców pochodziło ze źródeł cyrkularnych. Poziom recyklingu tworzyw sztucznych w Polsce w 2022 roku wyniósł natomiast 21,2 proc. (co odpowiada 542 tys. tonom odpadów tworzyw poddanych recyklingowi).
– Mimo że poziom recyklingu w Polsce jest poniżej europejskiej średniej, to trend jest wzrostowy. W porównaniu do 2018 roku poziom recyklingu wzrósł o 8,7 proc. – komentuje dane Anna Kozera-Szałkowska, dyrektor zarządzająca Fundacji PlasticsEurope Polska, polskiego oddziału europejskiego stowarzyszenia.
Raport nakreśla jednocześnie kilka głównych wyzwań, które osłabiają cyrkularny postęp europejskiego systemu tworzyw sztucznych. Należą do nich m.in. rosnące (o 15 proc od 2018 r.) ilości odpadów tworzyw sztucznych poddawanych spaleniu z odzyskiem energii, podczas gdy spora część tych odpadów mogłaby trafić do recyklingu. W Polsce wzrost ten jest jeszcze większy i wynosi o 24 proc. więcej, niż w 2018 roku. Tymczasem, jak podkreśla Anna Kozera-Szałkowska, branża recyklingu od lat boryka się z brakiem surowca. Bez pilnych działań pozwalających zwiększyć dostępność cyrkularnych surowców nie będzie można utrzymać obecnego tempa postępu i zrealizować ani odgórnych europejskich, ani oddolnych branżowych celów cyrkularności.
Recykling tworzyw sztucznych: liderem opakowania, budownictwo i rolnictwo
Z raportu wynika, że w 2022 roku w Europie cyrkularne tworzywa sztuczne były produkowane z uwzględnieniem kilku źródeł surowca. Głównym z nich były odpady tworzyw przetworzone w recyklingu mechanicznym (13,2 proc.). Za 1 proc. odpowiadały surowce pochodzenia biologicznego, a 0,1 proc. pochodziło z recyklingu chemicznego. Dane pokazują także, jak wykorzystanie cyrkularnych tworzyw sztucznych różni się w zależności od danego sektora przemysłu. Największy popyt występuje w sektorze opakowań, budownictwie i rolnictwie. Na ich tle inne sektory, w tym motoryzacja oraz elektronika i elektronika, pozostają w tyle.
– Niezbędny do sprostania rosnącemu zapotrzebowania na cyrkularne tworzywa, w tym do osiągnięcia obowiązkowych celów w zakresie zawartości recyklatów zwłaszcza w branżach wymagających materiałów najwyższej jakości, jest rozwój recyklingu chemicznego jako technologii uzupełniającej recykling mechaniczny. Do podjęcia niezbędnych inwestycji w tym zakresie potrzebne jest prawne umocowanie tej technologii recyklingu, wraz z modelem bilansu masy z wyłączeniem wykorzystania na cele paliwowe – podkreśla Kozera-Szałkowska.
Masowy import plastiku utrudnia cyrkularność
Wśród niepokojących wniosków z raportu należy wymienić fakt, że udział Europy w światowej produkcji tworzyw sztucznych spadł z 22 proc. (2006 r.) do 14 proc. (2022 r.). Europa staje się w coraz większym stopniu zależna od importu. Jej zdolność do inwestowania w cyrkularność systemu tworzyw sztucznych i wspierania transformacji sektorów opierających się na tych materiałach słabnie.
– Europejski system tworzyw sztucznych jest zbyt duży, złożony i wzajemnie powiązany, aby jakakolwiek jego część mogła samodzielnie stworzyć konkurencyjną gałąź o obiegu zamkniętym i zerowych emisjach netto. Dlatego wzywamy Komisję Europejską do pilnego zainicjowania dialogu Clean Transition Dialogue, aby wspólnie przyjrzeć się przeszkodom i rozwiązaniom umożliwiającym stworzenie cyrkularnego i konkurencyjnego systemu tworzyw sztucznych w Europie – podsumowuje Virginia Janssens, dyrektor zarządzająca Plastics Europe.
.
