Krajowy sektor ciepła składa się z milionów indywidualnych kotłów grzewczych spalających węgiel, gaz i biomasę. Dodatkowo z kilkuset systemów ciepłowniczych, w których dominującym paliwem jest węgiel. Jeśli przy tym pozostaniemy, domowy koszyk wydatków związanych z ogrzewaniem będzie coraz droższy.
Spalanie paliw dla celów grzewczych staje się powoli technologią schyłkową. Sektor ciepła wymaga podjęcia pilnych działań modernizacyjnych. Istnieje cała paleta możliwych do zastosowania rozwiązań. Swoją rolę do odegrania ma także geotermia. To właśnie ciepłu z ziemi poświęcono nowy raport Forum Energii.
— Jednym z priorytetów powinno stać się wykorzystanie lokalnych, bezemisyjnych źródeł ciepła – wśród których jest także geotermia. Inwestycje w ciepło z gruntu wciąż są postrzegane przez pryzmat źle zaprojektowanych i drogich projektów z przeszłości. Teraz, kiedy rząd przymierza się do zaproponowania nowej strategii dla ciepłownictwa, jest najlepszy moment na to, aby na nowo przyjrzeć się geotermii, dokładnie ocenić możliwości jej wykorzystania, zdefiniować miejsce w polskim sektorze energetycznych i opracować spójną strategię rozwoju — mówi Piotr Kleinschmidt, dyrektor Programu Ciepłownictwo Forum Energii.
Czego można oczekiwać od geotermii?
W raporcie pt. „Geotermia – stabilny grunt w ciepłownictwie. Rola geotermii w transformacji sektora ciepła” przyjrzano się możliwościom wykorzystania płytkiej geotermii (gruntowe pompy ciepła dla indywidualnych gospodarstw domowych oraz budynków publicznych i biurowych). Także geotermii klasycznej, wspierającej potrzeby lokalnych sieci ciepłowniczych. Wykorzystanie ich potencjału może stanowić istotny element energetycznej transformacji naszego kraju.
Z przeprowadzonych analiz wynika, że:
• Geotermia może dostarczyć około 720 PJ ciepła do 2050 r. Aby wyprodukować tę ilość ciepła potrzeba 58 TWhe (209 PJ) energii elektrycznej – głównie do napędu pomp ciepła. Z energetycznego punktu widzenia jest to oszczędność energii pierwotnej na poziomie 72 – 78 proc., bowiem produkcja tej samej ilości ciepła z gazu oznacza spalenie 20 mld m³ gazu ziemnego (750 PJ) lub 38 mln ton węgla (950 PJ).
• Wykorzystanie geotermii zamiast węgla to blisko 70 mld zł oszczędności na kosztach emisji CO2 do 2050 r. Jeżeli ciepło byłoby pozyskiwane tylko z gazu, oszczędność wyniesie około 30 mld zł.
• Elektryfikacja ogrzewnictwa, przy wykorzystaniu wyłącznie powietrznych pomp ciepła może zwiększyć zapotrzebowanie na moc elektryczną w KSE o ok. 10 GWe w okresie zimowym. Wzrost udziału gruntowych pomp ciepła pozwoli ograniczyć obciążenie KSE, bowiem urządzenia te charakteryzują się większą efektywnością i lepiej radzą sobie w warunkach niskich temperatur powietrza. Zastosowanie gruntowych pomp ciepła nawet w 10 proc. instalacji może zmniejszyć przyszłe zapotrzebowanie na moc z KSE o 0,5 GWe.
• Wykorzystanie geotermii w systemach ciepłowniczych stabilizuje ceny ciepła dla odbiorców w okresach silnych wahań cen surowców oraz kosztów uprawnień do emisji CO2 – efekty tego były widoczne podczas kryzysu energetycznego w 2022 r, w krajowych przedsiębiorstwach ciepłowniczych wykorzystujących instalacje geotermalne.