Drugi odczyt IDPG – stabilizacja przy wsparciu instytucji publicznych

W pierwszym półroczu 2024 r. dekarbonizacja i ochrona środowiska miały rosnące znaczenie w działalności przedsiębiorstw – wynika z odczytu Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki (IDPG). Drugi odczyt wskazuje wartość 61 pkt., gdzie 50 pkt. to wynik neutralny, powyżej 50 – pozytywny, a poniżej 50 – negatywny. W stosunku do pierwszego odczytu za rok 2023 nie uległ on zmianie. W ankiecie wzięto pod uwagę odpowiedzi udzielone przez 111 polskich przedsiębiorstw. 

Drugi odczyt IDPG wskazuje na duży wzrost presji ze strony otoczenia biznesowego na wdrażanie rozwiązań mających przyspieszyć dekarbonizację i ochronę środowiska. Aż 51 proc. ankietowanych przedsiębiorstw udzieliło odpowiedzi, że ta presja „wzrosła”, a 14 proc., że „znacząco wzrosła”. Dla porównania wyniki poprzedniego odczytu wynosiły odpowiednio: 37 proc. dla odpowiedzi „wzrosła” i 24 proc. dla odpowiedzi „znacząco wzrosła”. 

Presja nie zawsze sprzyja działaniom

Jednak zewnętrzna presja, nawet jeżeli odczuwalna przez firmy, nie zawsze przekłada się na podejmowanie przez nie działań w zakresie dekarbonizacji i ochrony środowiska. Wciąż rośnie jednak deklarowane zaangażowanie firm w dekarbonizację i ochronę środowiska – u 40 proc. ankietowanych to zaangażowane „wzrosło” (wcześniej 35 proc.). Z kolei u 20 proc. „znacząco wzrosło” (wcześniej 29 proc.). W objętym badaniem pierwszym półroczu 2024 r. wzrost tego zaangażowania postępował nawet bardziej intensywnie na poziomie nakładów osobowych niż strategicznych czy inwestycyjnych w porównaniu do całego 2023 roku. Polski biznes dostrzega również wzrost wsparcia ze strony instytucji publicznych (np. rządu, urzędów, samorządów) w działaniach na rzecz dekarbonizacji i ochrony środowiska. Według przedstawicieli 26 proc. przedsiębiorstw to wsparcie „wzrosło”, a wg 5 proc. nawet „znacząco wzrosło”.

– To już drugi odczyt i pierwsza okazja, by zobaczyć, jak zmienia się sentyment polskiego biznesu wobec redukcji emisji CO2. Co prawda ogólnie znaczenie czynników środowiskowych w działalności biznesowej wzrasta, ale krajowi przedsiębiorcy napotykają liczne wyzwania związane z wdrożeniem u siebie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Nasz odczyt jest także wskazówką, że dotychczasowe sygnały o konieczności dekarbonizacji ze strony rynku i ustawodawcy, zwłaszcza unijnego, docierają do polskich firm, ale wymagają wzmocnienia – podkreśla Michał Hetmański, prezes Zarządu Fundacji Instrat.

W stosunku do pierwszego odczytu niezmienny pozostaje profil przedsiębiorstw zaangażowanych w dekarbonizację. W działaniach wciąż najaktywniejsze pozostają średnie i duże firmy. 

111 przedsiębiorstw wyraziło swoją opinię

– W drugim odczycie wzięło udział ponad dwa razy więcej podmiotów, niż w pierwszym. Wierzymy, że dyskusja na temat perspektyw dekarbonizacji oraz transformacji energetycznej w Polsce będzie tylko nabierać tempa – mówi Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP.

Wiele polskich firm wciąż nie oblicza swojego śladu węglowego. Spośród tych, które liczą, większość robi to w sposób niekompletny. Niektóre nawet zmniejszyły zakres obliczania swoich emisji gazów cieplarnianych. Ankietowane podmioty wskazały również, że spada ich gotowość do wdrażania rozwiązań przyczyniających się do redukcji śladu węglowego. Wśród innych wyzwań firmy wciąż dostrzegają wzrost problemu greenwashingu (rozumianego jako pozorowanie działań na rzecz klimatu) w najbliższym otoczeniu biznesowym. Dla 32 proc. ten problem „wzrósł”, a dla 15 proc. – „znacząco wzrósł”.

– Wyniki drugiego odczytu Indeksu pokazują, że mimo wyzwań związanych z nakładami inwestycyjnymi i potrzebą dostosowania regulacji, polskie przedsiębiorstwa coraz aktywniej włączają się w globalny trend redukcji emisji CO2. Jednak już teraz widać, że polskie firmy potrzebują wsparcia ze strony decydentów. Zarówno w finansowaniu, jak i regulacjach chroniących europejski przemysł na czas transformacji energetycznej – mówi Piotr Szlagowski-Budacz, dyrektor Strategii w Qemetice.

Za merytoryczne przygotowanie Indeksu Dekarbonizacji i późniejsze opracowywanie wyników badania odpowiada Fundacja Instrat. Ankietę zbierająca dane do Indeksu przeprowadzono w dniach 3 września – 4 października 2024 roku. Jej adresatami były przedsiębiorstwa członkowskie Pracodawców RP. Ankieta została również udostępniona firmom uczestniczącym w Forum Ekonomicznym w Karpaczu oraz Energy Days w Katowicach. Także trafiła do tych zrzeszonych w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego oraz przedsiębiorstwom działającym w ramach Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Ankietę wypełniło 128 przedsiębiorstw. Jednak wyniki odczytu uwzględniają 111 odpowiedzi (17 ankiet zostało wypełnionych przez mikroprzedsiębiorstwa obojętne na zjawisko dekarbonizacji). Struktura badanych firm co do wielkości i branży jest zróżnicowana.