Opłaty za śmieci – w poszukiwaniu sprawiedliwego rozwiązania

Jak powinno się naliczać opłatę za wytworzone w gospodarstwie domowym śmieci? Trudno wskazać jednoznacznie sprawiedliwy system. Niezależnie od przyjętego rozwiązania opłaty w większości dużych miast rosną. Nie we wszystkich gminach wprowadzono obowiązek segregacji śmieci. Dodatkowo, prawie połowa miast dopuszcza brak segregacji, w zamian za co najmniej dwa razy wyższą opłatę.

Cztery sposoby naliczania opłat

Każda gmina ma możliwość samodzielnego ustalania wysokość stawki za wywóz śmieci. Musi wybrać jeden z czterech wariantów przewidzianych przez ustawodawcę:

  • liczba osób mieszkających w domu lub lokalu mieszkalnym;
  • ilości zużywanej wody w danej nieruchomości;
  • powierzchni lokalu mieszkalnego;
  • opłata ryczałtowa od gospodarstwa domowego.

Możliwe jest także wprowadzenie systemów mieszanych. Np. Wrocław nalicza opłaty w zależności od 3 kryteriów: liczby osób zamieszkujących daną nieruchomość, rodzaju zabudowy oraz powierzchni przypadającej na jednego lokatora. W Rzeszowie, Lublinie i Szczecinie inaczej liczony będzie wywóz śmieci dla zabudowy wielorodzinnej, a inaczej dla jednorodzinnej. 

W każdym mieście inny system

Najpopularniejszym rozwiązaniem w największych miastach jest uzależnienie wysokości opłaty od liczby osób zamieszkujących daną nieruchomość. W tym systemie zdecydowanie najłatwiej jest premiować tzw. duże rodziny. Samorządy określają bowiem maksymalna liczbę osób, za które naliczana jest opłata. I tak np. w Lublinie tyle samo zapłacą mieszkańcy 3-osobowego, jak i np. 5-osobowego gospodarstwa domowego.
W Gdańsku i Białymstoku opłata za wywóz śmieci uzależniona będzie od powierzchni mieszkania. Przy czym w Gdańsku więcej zapłacą posiadacze nieruchomości o powierzchni powyżej 110 m2 (dodatkowe 10 gr. za każdy metr).

Rozwiązania powiązane

Szukając sprawiedliwego rozwiązania część samorządów zdecydowało się na powiązanie opłaty śmieciowej ze zużyciem wody w gospodarstwie domowym. Prekursorem takiego rozwiązania jest Szczecin, gdzie system obowiązuje już od 2012 roku. W tym roku tego typu rozliczenie zaproponowały swoim mieszkańcom Warszawa oraz Łódź. O ile w stolicy weszło ono w życie bez większych trudności to w drugim z wymienionych miast uchwałę zaskarżono do Regionalnej Izby Obrachunkowej, która zawiesiła decyzję. Obecnie stawki naliczane będą na podstawie ilości osób zamieszkujących dane gospodarstwo. 

Chcesz oszczędzać – kompostuj

W niektórych z analizowanych miast pomysłem na obniżenie opłat jest kompostowanie odpadów. Po 5 złotych miesięcznie zaoszczędzić w ten sposób mogą mieszkańcy Gorzowa Wielkopolskiego i Lublina. W Zielonej Górze możliwe jest obniżenie rachunku dla całej nieruchomości, nawet tej wielorodzinnej. W tym przypadku ulga wynosi 10 zł, ale rozliczana jest w skali całej nieruchomość.

MiastoSystem opłatStawka za segregowanieStawka przy braku segregacji
BiałystokUzależniony od powierzchni mieszkaniaDo 40 m2 – 16 złDo 80 m2 – 35 złPowyżej 100 m2 – 45 złSegregacja obowiązkowa
Bydgoszcz Od mieszkańca21,00 złSegregacja obowiązkowa
GdańskUzależniony od powierzchni mieszkania0,88 zł za 1 m2 oraz dodatkowo 0,1 zł za metr powyżej pow. 110 m2Segregacja obowiązkowa
Gorzów WielkopolskiOd mieszkańca24 zł (możliwa zniżka 5 zł w przypadku posiadania kompostownika)48,00 zł
KatowiceOd mieszkańca21,30 zł42,60 zł
KielceOd mieszkańca20,00 zł40,00 zł
KrakówOd mieszkańca23,00 zł46,00 zł
LublinOd mieszkańca, uzależniony także od rodzaju zabudowyZabudowa wielorodzinna: gospodarstwo 1-osobowe – 21 zł; 2-osobowe 41; 3-osobowe – 63. Zabudowa jednorodzinna odpowiednio 45,60,75 złotych. (możliwa zniżka 5 zł w przypadku posiadania kompostownika)Segregacja obowiązkowa
ŁódźOd mieszkańca34 ZŁ68 ZŁ
OlsztynOd mieszkańca18,00 zł54,00 zł
OpoleOd mieszkańca28,00 zł56,00 zł
PoznańOd mieszkańca, uzależniony także od rodzaju zabudowy25 zł dla zabudowy wielorodzinnej i 28 zł dla jednorodzinnejSegregacja obowiązkowa
RzeszówOd mieszkańca, uzależniony także od rodzaju zabudowy27 zł dla zabudowy wielorodzinnej i 32 zł dla jednorodzinnejSegregacja obowiązkowa
SzczecinOd zużycia wody oraz od rodzaju zabudowyZabudowa wielorodzinna – 8,80 zł za każdy m3 zużycia. Zabudowa jednorodzinna 99,90 zł/mies. (5 proc. zniżki dla domów posiadających własny kompostownik). Na rozliczenia „od wody” – korzystniejsze niż stała opłata – będą mogli przejść właściciele domów jednorodzinnych, którzy miesięcznie nie zużywają więcej niż 6 m3 wody (obecnie 4 m3). To propozycja głównie dla osób mieszkających samotnie lub gospodarstw dwuosobowych .Segregacja obowiązkowa
ToruńOd mieszkańca, uzależniony także od rodzaju zabudowy 14 zł dla zabudowy wielorodzinnej i 15 zł dla jednorodzinnejSegregacja obowiązkowa
WarszawaOd zużycia wodyZabudowa wielorodzinna: 
12,73 zł x 1m3*
Segregacja obowiązkowa
WrocławOd mieszkańca, uzależniony także od rodzaju zabudowy oraz powierzchni przypadającej na jednego lokatoraZabudowa Jednorodzinna1,20 zł/m2 – jeśli na jednego lokatora przypada do 27 m2 (obecnie 0,85 zł za każdy m2),25,50 zł od osoby – jeżeli na 1 lokatora przypada więcej niż 27 m2 (obecnie 19 zł).Domki jednorodzinne i budynki do 4 mieszkań:1,30 zł/m2 – jeśli na 1 lokatora przypada do 27 m2 (obecnie 0,95 zł za każdy m2), 29,50 zł od osoby – jeżeli na 1 lokatora przypada więcej niż 27 m2 (obecnie 22 zł).Segregacja obowiązkowa
Zielona GóraOd mieszkańca25 zł (możliwa zniżka 10 zł od nieruchomości w przypadku posiadania kompostownika)50,00 zł